تدابیر طب سنتی برای فصل زمستان
مزاج فصل زمستان سرد و تر است .این « سرما » ناشی از تابش مایل خورشید به زمین و « تر » بودن آن نیز به دلیل بارش برف و باران است. بنابراین این فصل برای افرادی که مزاج گرم و خشک دارند مناسبتر است ولی برای صاحبان مزاج سرد و تر ( افراد مسن بالاتر از 60 سال ) نامناسب است.
با ورود به فصل زمستان توصیه میشود در این فصل بیشتر از غذاهای با طبع گرم استفاده شود و در ، نوشیدنیها و غذاها را باید گرم مصرف شوند.لذا افراد دارای مزاج سرد و تر باید در زمستان و شبها در مصرف غذاهای سردیبخش احتیاط کنند.
به طور کلی سیستم هضم بدن در فصل زمستان قویتر است، به همین دلیل کلهپاچه، حلیم و غذاهایی مانند فسنجان که ماهیتی غلیظ دارند را در این فصل میتوان بیشتر مصرف کرد.همچنین مصرف غذاهای گوشتی و استفاده از ادویه به دلیل اثر گرمایی در بدن مفید بوده و مانع از تولید رطوبت در بدن میشود و استفاده از غذاهای گرمیبخش مانند کره، عسل، بادام و فندق به همراه غذاهای اصلی توصیه میگردد. بدیهی است مقدار این غذاها در هر فرد به تناسب مزاج وی میباشد.
البته به این نکته توجه شود که اگرچه در فصل زمستان بدن نیاز به غذای بیشتر و نیز مقدار بیشتری گوشت دارد ولی اگر زمستان، طبع زمستانی ندارد، یعنی گرمتر از حد مورد انتظار است یا بارندگی کمی دارد، غذاها را باید بهاندازه خورد.
بهتر است در زمستان مصرف میوههای سرد و مرطوب مثل هندوانه، خیار، نارنگی و... کم شود و بیشتر از میوههای گرم و میوههای خشک و خشکبار استفاده شود.افراد کهنسال در زمستان نیز بهتر است انجیر بیشتر بخورند چون ملین طبع است.
خوابیدن در روز، بویژه در زمستان، باعث ایجاد بیماریهای رطوبی و نزله میگردد. تباهی رنگ چهره، سستی بدن، احساس کسالت و کاهش اشتها از دیگر عوارض خواب روز هستند.
به دلیل سردی و تری فصل زمستان بر بدن انسان اثراتی دارد که شامل گرم شدن باطن و افزایش حرارت غریزی، غلیظ و ساکن شدن اخلاط به دلیل سردی، افزایش مواد زاید، افزایش میزان ادرار و رسوب آن و صعود بخارات ناشی از مواد سرد و تر به سمت سر و نزول آن به سوی اعضای ضعیف و در نتیجه ایجاد بیماری در این اعضا مانند رمد (عفونت چشم)، خناق (در حلق)، انواع ذاتالجنب، ذات الریه، زکام و نزله و بیماریهای عصبی، سکته و صرع میشود . در صورت بروزبیماری در زمستان باید هر چه سریعتر مواد زائد خارج شود، چرا که تا علت بیماری قوی نباشد، در زمستان ایجاد عارضه نمیکند.
همچنین انجام فعالیتهای بدنی و ورزش در فصل زمستان مفید است و در این فصل باید ورزشهای سنگین انجام گردد تا از پیدایش و انباشت اخلاط بد در بدن جلوگیری شود بویژه در افرادی كه در بدنشان رطوبت زیادی وجود دارد، به همین دلیل ورزشهایی مانند پیاده روی و پرتحرک توصیه می شود.بهترین زمان ورزش در فصل زمستان، آخر روز است.
در این فصل، باید جامه گرم چون جامه پشمین و پوستین و ابریشمی و پنبهدار پوشید زیرا این نوع جامهها بخار گرم بدن فرد را به خود گرفته و آن را در میان ذرات خود نگه میدارند و مانع از سرد گشتن بدن وی میگردند.
در این فصل، پس از حمام، نباید بهطور ناگهانی در معرض هوای خارج قرار گرفت.و مالیدن روغن گل سرخ، زیتون و شب بو بر بدن، خود را از غم دور نگهداشتن بسیار مفید است.